Pele Hawaiililerin ateş tanrıçası, uzun uzun zamanlar kardeşi Nā-maka-o-Kaha'i deniz tanrıçasıyla savaşıyor, sonunda asasını şu an bulunduğum adada bi tepeye vurup yerin dibinden ateş fışkırtıyor ve bu adaya yerleşiyor, iki tanrıça zaman zaman savaşıp hala birbirini yenebilmiş değil. Eski insanlar lava fışkırtan yanardağlar ve okyanusa aktığı anda tıslayıp dumanlar çıkartan, kaynar su fışkırtan lavlarla onları soğutup yeni kara yaratan okyanusun mücadelesini böyle açıklamışlar.
Yanardağlar da insanlar gibi gençlik, delikanlılık dönemlerinde taşkın oluyorlar. Big İsland'daki yanardağ da genç bir yanardağ, dünyanın en aktif yanardağı demiştim ya işte bu yaşıyla da ilgili. Bunları yazarken halihazırda adanın güneyinde lavalar denize akıyor. En son patlama 95'te olmuş, şu an denize ulaşan lavalar da o patlamanın devamı.
İşte ben dün bütün günü bu yanardağda geçirdim. İnanılmazdı. 59'daki patlamanın olduğu kraterin içinde yürüdüm, tam ortasında, 6 km uzunluğunda, hala hafif hafif tüten buhar delikleri var, burnundan soluyan bir dev gibi. Aktif kratere yaklaştım, eğilip içine bakmama izin yoktu ama kocaman dumanının resmini çektim. Lavların yaktığı köylerden geçtik, lavların altında kalan eski otoyolu gördük, tam ortasında kesinliyor çünkü tonlarca lavın altında kalmış, ve de 2003'te tepeden denize inmiş şimdi artık soğumuş kayalaşmış lavların üstünde yürüdüm. Bazen kapkara bazen gümüş rengi, uzaktan hala yumuşak gibi duruyor, hani muhallebi koyulaşmaya başlayınca üzerinde kaşık gezdirirsiniz şekiller oluşur ya işte öyle şekiller oluşmuş katılaştığı yerlerde. Aktif lavlara yaklaşamadık, park rangerları gitmeyin dedi uslu olduğumuz için dinledik. Ama dinlemeyenler varmış hem de çokmuş, en çok yanardağ kazaları bundan oluyormuş.
İnsanlığin epik aptallık hikayelerini ben "koş Mahmut abi koş" sendromuyla açıklıyorum. siz uzun uzun "hacer gız gel kaynıngillere de söyle onlar da gelsin baksın" diyebilirsiniz. Bu "koş Mahmut abi koş" sendromu şöyle birşey, normal bir insan anormal bir doğa olayı veya kaza vs görüyor, bu geriye çekilen okyanus olur, trafik kazası olur, hortum olur, şimşek olur, denize doğru güldür güldür akan lav olur, silahları çekmiş kavga eden birileri olur vs, içgüdüleri tersini tersini bağırsa da merakı "git olm bak sana bişey olmaz" diyor, işte zaten insanoğlunun başına ne gelirse meraktan, hayır kendi gittiği yetmezmiş gibi bir de mahmut abisiyle kaynını da sürüklüyor. Bu "koş mahmut abi koş" sendromuna yenilenler arasında lavanın okyanusla teması anında sıçrayan sulardan yanarak ölenler olmuş. Lava 1600 derece sıcaklıkla, denize döküldüğü anda çıkan enerjiyi ve o enerjinin yarattığı su sıçramasının kuvvetini düşünün. Aynı birleşim sırasında çıkan zehirli gazlardan zehirlenen olmuş, okyanusun soğuttuğu lavlardan oluşan yeni ve henüz stabil olmayan bankların kırılmasıyla okyanusa düşüp ölen olmuş, lava tüplerine deniz suyu dolunca yine iki kuvvetli karşılaşmadan (pele ve rakip kızkardeşi) anlık oluşan patlamalarla havaya uçan kayaların altında kalıp ölen olmuş. Bir de karanın altında güldür güldür lava akarken tam üstünde yürümeye kalkıp incelen kara tabakası çıtır çıtır kırılınca lavların içine düşüp ölen olmuş. Mario world'ün 9. dünyası gibi! Ondan sonra da aman efendim yetiş park ranger'ı mahmut abi okyanusa düştü, kaynını da ona bakarken kaybettik.
Gelmeyin böyle dolduruşlara, siz beni dinleyin, kenardan kenardan, yavaş yavaş, aman diyeyim
No comments:
Post a Comment