16.4.12

Yaklaş ya da Yaklaşma

Accra'daki yegane supermarketlerimiz
Ülkeler arası göçebe yaşama işi deli işi. Bazen en basit sosyal kurallara baştan kodlanmanız gerekiyor. Yoksa yeni geçici evinizde, boyu bir anda uzamış da eli, kolu vücuduna göre uzun kalmış ergen gibi tuhaf kalıyorsunuz.

Az önce haftalık alışverişimi dolayısıyla pek değerli sosyolojik gözlemlerimi yaptım. Yaşlı bir madam ingilizce konuşan genç bir kadını süpermarkette nasıl davranmasını bilmediği için fransız usulü zarifçe azarlıyordu. Bebek arabası geçiş yolunu tıkıyormuş.

Birinin bir ülkede yeni olduğunu anlamanın en şüphe götürmez mekanı süpermarketlerdeki kasa kuyrukları. Müşteriler arası kişisel mesafeye bakın kim yerli kim yabancı anlarsınız. Avrupa’da genel bir zarif mesafe ölçüsü var. Ulkeden ülkeye belki birkaç milim oynar. Ama gel gelelim Afrika’da mesafe ne demek, safları sıklaştıralım. Süpermarket kuyrukları iş çıkışı taksim-sariyer minibüsleri gibi, nasıl desem, samimi!. Kafalar diğer yolcuların koltuk altında, birinin dizi diğerinin sırtından geçip midesinden çıkacak durumda..

Afrika’da tipik bir süpermarket kasa kuyruğunda kendi cüzdanin diye yanlışlıkla arkadaki tombul teyzenin cüzdanını açma ihtimali imkansız değil. Arkamda sıra bekleyen teyzenin çenesini omuzuma rahatlıkla yerleştirip aldıklarımı izlediğini bilirim. İzlemekle kalmayıp müdahale de var tabii, "onu değil öbür markayı alsaydın ya çocuğum o daha ucuzdu"!! Birkaç dakikalık kasa kuyruğunda öyle bir samimi oluyorsun ki teyzeye 'sen kek almışsın bende de çubuk kraker var hadi bari bize gidip 5 çayı yapalım' desen tuhaf kaçmaz. Teyze gelir.

Alışveriş arabasıyla popodan itilerek kasaya yönlendirilmeyi saymıyorum bile. Ama örneğin para sayarken yanılmana imkan yok, aynı teyze senin parayı seninle aynı anda sayacak yakınlıkta (ruhen ve fiziken) olduğu için «fazla saydın o son banknotu geri al» diye uyarır. Yani kim demiş personal space iyidir diye, birlikten kuvvet doğar.

Tabii öyle elinle kartının şifresini saklama derdin de yok. Arkadaki müşteriyi bir 10 dakika daha geçerse neredeyse nüfusuna aldıracaksın kartın şifresini gizlemek ne demek.

Düşündüm de bence şöyle bir iş kurmalı; farklı ülkelerde süpermarketlerde kasa kuyruklarında davranma kodları konusunda danışmanlık hizmeti. Bakın söylüyorum birgün insanlığa çok yararlı bir fikir bulacağım hepiniz şaşıracaksınız.

2 comments:

  1. Ne guzel ifade etmissin Pinar'cim, bayildim. Rusya'da da market veya herhangi bir baska bir kuyrukta, Afrika kadar olmasa da, buyuk bir samimiyet soz konusu. "Personal space" denen konudan pek haberleri yok onların da :)

    ReplyDelete